راهکار های مدیریت رسانه – مسئولیت پذیری
مسئولیت پذیری
نخستین اصل از اصول مدیریت رسانه اصل مسئولیت پذیری میباشد. با توجه به اهمیت بالای این اصل، مسئولیت پذیری را از دو جهت مورد بررسی قرار می دهیم؛ اول از جهت مسئولیت پذیری والدین و دوم از جهت مسئولیت پذیری فرزندان.
بخش اول مسئولیت پذیری والدین
در مبحث مسئولیت پذیری، مسئولیت پذیری والدین اهمیت بیشتری دارد؛ زیرا اولا والدین برای فرزندان بهترین الگو ها هستند و از جهت دیگر تا والدین خودشان را در این محیط حفظ نکنند، نمی توانند دیگران را از این مهلکه نجات دهند. خداوند در بخشی از سوره تحریم این چنین می فرماید:
یأَیهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ قُواْ أَنفُسَکمُ وَ أَهْلِیکم نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الحِجَارَة؛ ای کسانی که ایمان آوردهاید، خود و خانواده خود را از آتشی که هیزم آن مردم و سنگها هستند نگهدارید.
با توجه به آیه ، فردی که قرار است دیگران را هدایت کند ابتدا باید خود ایمان داشته باشد و هدایت شده باشد، اگر قرار است والدین فرزندان خود را مدیریت و هدایت کنند، باید اول خودشان در این محیط امن و ایمن باشند. این ایمنی حاصل نمی شود مگر این که شما هم مسئولیت پذیر باشید، مسئولیت پذیر در قبال تربیت فرزندتان، مستولیت پذیر در قبال اعمال و رفتارتان، شما به عنوان والدین نباید بگویید مجموعه صدا و سیما را باید درست کرد یا اینکه بگویید دولت باید این کارها را انجام بدهد. دولت ها در نظام جمهوری اسلامی ایران تا به امروز تلاش های زیادی در موضوع فضای مجازی، سواد رسانه ای و آسیب های اجتماعی انجام دادند؛ اما نکته قابل توجه این موضوع این است که در مقابل هجمه عظیم دشمن کارهای انجام شده بسیار ناچیز می باشد.
البته باید توجه داشت که در تمام دنیا خانواده ها وظایف سنگینتری از دولتمردان داشته اند، به عنوان مثال در آمریکا که خرید و فروش سلاح گرم به سادگی امکان پذیر است ، خانوادهها نقطه اصلی هدایت فرزندانشان نسبت به دوری ازسلاح های گرم می باشند، خانواده های آمریکایی در بیشتر مواقع از فرزندانشان نسبت به خرید و فروش سلاح ها حراست می کنند، دولتمردان در آمریکا قوانین نسبتا ساده ای برای حمل سلاح های گرم در نظر گرفته اند، و این خانواده ها هستند که از فرزندانشان در این موضوع حراست می کنند. اگر در آمریکا خانوادهها نسبت به مدیریت خرید و فروش سلاح بی اهمیت باشند هر روز شاهد تیراندازی بیشتری در مدارس خواهیم بود.
می توانیم مثال بعدی خودمان را از کشور های آسیایی در کشور افغانستان پیدا کنیم.
در کشوری که بنابر بعضی از آمار بالغ بر ۹۰ درصد تریاک جهان را تولید میکند خانوادهها نقش اصلی هدایتگری فرزندانشان در مقابل با مواد مخدر را دارند در این کشور دسترسی به مواد مخدر شاید بسیار ساده باشد، اما نکته قابل توجه این است که والدین از فرزندان شان در مقابل این موضوع صیانت میکنند. به عبارت دیگر در این کشور نقش والدین و وظیفه والدین بسیار پررنگ تر و عمیق تر است. حتی در بعضی از کشورهای اسلامی خرید و فروش مواد الکلی و مشروبات قانونی میباشد این خانواده های معتقد به حرمت مواد الکلی هستند که فرزندانشان را در این بخش هدایت میکنند و اجازه دسترسی به فرزندانشان نمیدهند.
در ایران نیز رسانه اینگونه است، در ایران هم اگر هر انیمیشنی در تلویزیون و سینما و یا سینمای خانگی پخش می شود، دلیل بر مناسب بودن این محتوا برای فرزند شما نیست، بلکه مسئولیت شما را در این زمینه دو چندان میکند.
اصلاح فرد اصلاح جامعه
فردی اوضاع جامعه خود را بررسی کرد و به این نتیجه رسید که باید جهان را اصلاح کند. سالیانی برای اصلاح جهان اندیشید، فعالیت کرد و در نهایت به این نتیجه رسید که اصلاح جهان بسیار کار سختی است و به اصلاح کشور خود پرداخت. کشوری که قومیت ها و ملیت های متفاوتی را در خود جای داده بود؛ بعد از سالها متوجه شد تغییر و اصلاح یک کشور نیز کار سختی است اما از کار خود خسته نشده بود، او دوباره تصمیم به اصلاح گرفت اما این بار اصلاح شهری که در آن زندگی می کرد. او متوجه شد شهر نیز بسیار برای اصلاح بزرگ است، نیاز به مکانی کوچکتر دارد؛ به محله خود رسید به خانه خود رسید، اما دیگر عمری برای او باقی نمانده بود ثمره عمر او فقط یک جمله بود اگر آرزو دارید جهان را اصلاح کنید اول باید خود را اصلاح کنیم و بعد دیگران با تغییر شما تغییر خواهند کرد.
توجه داشته باشید که برای اصلاح جامعه ابتدا باید خود را اصلاح کنیم. خداوند در سوره شعرا اینگونه می فرماید:«وَ أَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الْأَقْرَبِينَ» نزديكترين بستگانت را هشدار ده.[1]
با توجه به آیه ۲۱۴ سوره شعرا به پیامبر فرمان داده میشود تا به نزدیکان خود هشدار بدهد؛ و آن ها را دعوت به اسلام کند. باید توجه داشت که این آیه در سال سوم بعثت نازل شده است، یعنی پیامبر 3 سال باید کادر سازی می کرد، 3 سال باید خود و نیروهایش را برای دعوت علنی آماده می کرد، در مباحث رسانه ای نیز اینگونه می باشد، قبل از تغییر جامعه فرد خودش باید تغییر کند، در این مسیر امکان دارد مسخره بشوید همانگونه که پیامبر را مسخره کردند، امکان دارد در این مسیر اهانت بشنوید همانگونه که پیامبر خدا اهانت شنید، اما در نهایت باید بدانید که فعالیت شما پیامبر گونه است، فعالیتی که آینده روشن را به تصاحب در خواهد آورد.
ما در زمانی قرار داریم که مصداق واقعی حدیث پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد صلوات الله علیه می باشیم. حضرت رسول در حدیثی می فرمایند: «يأتي على الناس زمان الصابر منهم على دينه كالقابض على الجمرة ؛ رسول خدا فرمود: زمانی بر مردم می آید که ماندن بر دین حق مانند نگه داشتن گلوله آتش در دست است»[2].امروزه دین داری ای مانند گرفتن آتش در کف دست است.
[1] شعراء، 214
[2] الامالی، جلد 1، صفحه 825
عدهای تصمیم عجولانه میگیرند، تصمیم می گیرند دیگر از رسانه ها استفاده نکنند. دیگر از تلویزیون، گوشی های همراه، شبکه های اجتماعی و اینترنت استفاده نکنند؛ و تمام این رسانه ها را حذف میکنند. از آنجایی که این تصمیم از روی احساسات گرفته شده است مدت زیادی دوام نخواهد داشت، دوباره جریان زندگی به قبل باز خواهد گشت. عده ای نیز از والدین موضع گیری کرده و میگویند: امکان ندارد بتوانیم لوازم دیجیتالی خود را کنار بگذاریم. لازم است به این والدین اینگونه پاسخ بدهیم که ما در مرحله اول اعتقادی به حذف رسانه نداریم و همچنین باید توجه داشت این نکته که ما نمی توانیم از لوازم دیجیتالی خود جدا شویم این اعتیاد است. اعتیاد رسانه ای یعنی باور کرده ایم بدون لوازم دیجیتال نمی توانیم زندگی کنیم. عده زیادی از مردم بعضی از لوازم دیجیتالی خودشان را محدود کرده اند و یا حذف کرده اند و در این کار موفق بودند. اما نکته قابل توجه این است که سختی حذف کردن یک رسانه مانند تلویزیون در جایگزین سازی مناسب آن است، اگر شما رسانه ای را محدود و یا حذف بکنید و جایگزینی مناسب برای این رسانه انتخاب نکرده باشید، خود کاری عجولانه و غیر اصولی و خارج از اصول مدیریتی رسانه می باشد.
مقالات مرتبط:
راهکارهای مدیریت رسانه – حاکمیت قانون
دیدگاهتان را بنویسید