راهکارهای مدیریت رسانه – مدیریت محتوا

این فصل یکی از مهمترین اصول مدیریت رسانه میباشد، در این فصل با بیان پنج عنصر به مدیریت رسانه می​پردازیم.  عناصر پنجگانه که در این فصل مورد بررسی قرار می گیرند عبارتند از عنصر نیاز، عنصر زمان، عنصر مکان، عنصر محتوا و عنصر ابزار رسانه ای.

عنصر چهارم مدیریت محتوا

نظام رده بندی سنی رسانه ها

مجموعه ها و موسسه های بسیاری در دنیا وجود دارند که در حوزه سواد رسانه و در راهکارهای مدیریت رسانه در حال فعالیت هستند.هر یک از این موسسه ها و مجموعه ها در بخشی از بیان راهکار ها در حال فعالیت هستند.  تعدادی از موسسه ها و مجموعه های  سواد رسانه ای در جهان در بخش نظام رده بندی سنی رسانه ها فعالیت دارد. این مجموعه ها با یک چارچوب نظام مند متناسب با سیاست​های  حاکم بر جامعه محصولات رسانه ای را برای سنین مختلف معرفی کنند.

می​توان این چنین ادعا کرد که نسبت به تمام رسانه ها و قالب های رسانه ای در دنیا موسسه ها و مجموعه هایی برای رده بندی سنی رسانه ها تشکیل شدند.

نکته قابل توجه در مورد نظام رده​بندی سنی این است که  زمانی که بر روی محصول رسانه ای برچسب سن خاصی را می بینیم به این معنا است که این محصول رسانه ای برای سن بیان شده کمتر آسیب دارد. به عنوان مثال اگر روی جلد یک بازی رایانه ای هولوگرام مثبت ۱۲ سال خورده باشد به این معنا می باشد که برای  نوجوانان ۱۲ سال به بالا مناسب است و آسیب کمتری دارد. باید توجه کرد که فرزندان ما چه دختر و چه پسر در سنین مختلف تفاوت​های روانشناختی زیادی با هم دارند، برای همین تفاوت​های روانشناختی است که گاهی یک خشونت فانتزی برای کودک هفت ساله آسیب​زا می باشد ولی برای نوجوان پانزده ساله آسیب چندانی ندارد.

همانطور که بیان شد و برای قالب های رسانه ای مختلف نظام های رده بندی سنی خاصی طراحی شده است. برای فیلم های سینمایی انیمیشن ها آهنگ ها و موسیقی ها و بازی ها  نظام رده بندی خاصی آماده و طراحی شده در حال حاضر در حال فعالیت می باشد.  با توجه به دغدغه های فراوان والدین نسبت به بازی های رایانه ای و همچنین درگیری بسیار شدید  کودکان نوجوانان جوانان و بزرگسالان . ما در این کتاب به صورت تخصصی به نظام رده بندی سنی بازی های رایانه ای در جهان می پردازیم.

معرفی نظام های رده بندی سنی بازی های دیجیتالی در دنیا

ESRB

نظام رده بندی ESRB  در کشور آمریکا می باشد.  این موسسه در ابتدا یکی از موسسه های فعال مردم نهاد در ایالات متحده آمریکا بود. این موسسه در حال حاضر یکی از معروف ترین موسسه های نظام رده بندی بازی ها در جهان می باشد که به صورت مستقیم زیر نظر دولت ایالات متحده آمریکا در حال فعالیت است. بازی های دیجیتالی که در کشور ایالات متحده آمریکا تولید می شوند، برای نشر چه به صورت فیزیکی و چه به صورت دیجیتالی نیازمند اجازه رسمی از این نهاد هستند. از این رو بازی هایی که در کشور های دیگر جهان تولید می شوند، برای عرضه شدن در بازار بزرگ یالات متحده نیازمند اجازه این موسسه هستند.  این موسسه بعد از بررسی های محتوایی و تخصصی در عرصه ی بازی های دیجیتال،  هولوگرام و لوگوی خود را که نمایش دهنده سن مناسب بازی برای مخاطبین است بر روی جعبه های بازی قرار می دهد. باید توجه داشت که این بنیاد محتوا  بازی رایانه ای را نسبت به فرهنگ جامعه آمریکایی تحلیل و بررسی و در نهایت رده​بندی سنی را اعلام میکند.

• علائم اختصاری رده بندی سنی

نشان	مخفف	توضیح	مناسب برای سن
	خردسالان(EC)	این بازی برای افراد بالای ۳ سال توصیه می​شود. این بازی​ها بسیار ساده هستند و خشونتی در آن​ها دیده نمی​شود.	۳ و بالاتر
	همه (E)	این بازی​ها برای افراد بالای ۶ سال توصیه می​شود این بازی​ها فانتزی هستند و لحن کودکانه دارند.	۶ و بالاتر
	همه ۱۰+ (+E10)	این بازی​ها برای افراد بالای ۱۰ سال توصیه می​شود. این درجه​بندی برای بازی​هایی به کار می​رود که خشونت بسیار پایینی دارند و اغلب لحنشان کمی خشونت​آمیز است.	۱۰ و بالاتر
	نوجوانان(T)	این بازی برای افراد بالای ۱۳ سال توصیه می​شود. این بازی​ها خشونت موضوعات وسوسه انگیز، مقدار کمی خون، مشروبات الکی خام یا زبان تندی دارند.	۱۳ و بالاتر
	جوانان(M)	این بازی​ها برای افراد بالای ۱۷ سال توصیه می​شوند. این بازی​ها حاوی خشونت زیاد، خون، محتوای جنسی، برهنگی یا لحن بسیار خشن و زننده هستند.	۱۷ و بالاتر
	فقط بزرگسالان(AO)	این بازی​ها فقط مناسب افراد بالای ۱۸ سال هستند. اینگونه بازی​ها حاوی محتوای جنسی یا خشونت بسیار شدید هستند.	۱۸ و بالاتر
	درجه​بندی نشده(RP)	این درجه برای بازی​هایی به کار می​رود که هنوز درجه​بندی نشده​اند اگر از وضعیت آن​ها مطلع نیستید تا رسیدن نسخه نهایی صبر کنید.
	کودکان و بزرگسالان(K-A)	محتوای بازی​های این گروه برای سنین ۶ سال به بالا مناسب بوده و افرادی با سنین و سلیقه​های گوناگون را جذب خود می​نماید. عناوین این رده می​توانند دارای کمی خشونت و مقادیری شیطنت طنزآمیز باشند. از سال ۱۹۹۸ به بعد از رده​بندی «E»  به جای این رده استفاده می​شود	۶ و بالاتر

PEGI

نظام رده بندیPEGI در اتحادیه اروپا فعال است.  این نظام رده​بندی نیز مانند مدل آمریکایی خود در ابتدا یک موسسه مردم نهاد بوده است که در حال حاضر یکی از سازمان​های مربوط به اتحادیه اروپا می باشد.  این بنیاد نیز بر اساس محتوای بازی ها و همچنین نوع بازی ها، برای بازی ها رنج سنی خاصی معرفی می کند .  بازی هایی که در اتحادیه اروپا ساخته می شود و یا در اتحادیه اروپا نشر پیدا می کنند، باید مجوز این مجموعه را داشته باشند.

این مجموعه نیز برای معرفی رده بندی سنی بازی های خود  از علائم اختصاری زیر استفاده می کند.

	بازی​های دارای این رده بندی برای تمامی​سنین مناسب می​باشد​.
	بازی​های مناسب افراد ۷ ساله و بیشتر که نسبت به بازی​های رده بندی قبلی ممکن است دارای کمی​صحنه​های درگیری به صورت فانتزی در بازی باشد​
	بازی​های مناسب افراد ۱۲ ساله و بیشتر که نسبت به رده بندی قبلی درگیری​ها با گرافیک بیشتر و شامل افراد واقعی میباشد​.
	بازی​های مناسب افراد ۱۶ ساله و بیشتر که در این بازی​ها خشونت به صورت واقعی نشان داده می​شود و ممکن است در این بازی​ها از الفاظ نا مناسب توسط شخصیت​ها نیز استفاده شود​
	بازی​های مناسب افراد بیشتر از ۱۸ سال که در این بازی​ها خشونت در حد بیشتری وجود دارد که ممکن برای بعضی افراد زننده باشد​.

علاوه بر رده بندی سنی، محتویات بازی نیز توسط سازمان PEGI مشخص می​شود که علائم زیر نشان دهنده آن​ها است:

	violence	با توجه به رده بندی سنی بازی دارای خشونت، تیراندازی و مجروح شدن افراد است​.
	Bad language	شخصیت​های بازی در گفتگوهای خود از الفاظ نا مناسب استفاده می​کنند​
	horror	بازی​های دارای این علامت حاوی صحنه​های ترسناک است​.
	drugs	در صحنه​هایی از بازی شخصیت​ها از دخانیات و مواد مخدر استفاده می​کنند​.
	gambling	بازی دارای شرط​بندی است یا تشویق به این کار می​کند​.
	discriminiation	بازی ممکن است به گروه، نژاد یا دین خاصی اهانت کند​.

کلمه ESRA مخفف Entertainment Software Rating Association می باشد. نظام ESRA، پس از انجام تحقیقاتی تقریبا یکساله، رده بندی سنی بازی های رایانه ای را از سال 1388 زیر نظر بنیاد ملی بازیهای رایانه ای آغاز کرد. براي تدوين اين نظام، سعي شده است در مرحله اول با تكيه بر نظريه​هاي موجود در علوم مختلف و مرتبط با اين موضوع، بستري با پشتوانه علمي مناسب ايجاد گردد تا در مراحل اجرايي اين نظام و انجام تحقيقات ميداني، ميزان تصحيحات به حداقل برسد.

این سازمان، بازیها را براساس محتواهای آسیب زایی که از سه دیدگاه روانشناسی، جامعه شناسی و علوم و معارف اسلامی بر گرفته شده است، رده بندی سنی می کند. شرکت های ناشر بازی در ایران، فقط می توانند بازی هایی را که مورد بررسی این نظام رده بندی سنی قرار گرفته اند و دارای مجوز می شوند، به طور قانونی برای فروش در بازار توزیع کنند. برخی بازی ها نیز به دلیل عدم انطباق با فرهنگ اسلامی-ایرانی، خطوط قرمز شرع، ملاحظات سیاسی و… مجوز ورود به بازار را دریافت نمی کنند. باید به این نکته توجه کنید که اگر یک بازی خریداری کردید که لوگوی اسرا را نداشت یا این بازی در ایران غیر قانونی می باشد یا به صورت غیر مجاز تکثیر شده است.

محتواهای اصلی آسیب رسان مورد بررسی سازمان ESRA که بر مبنای دیدگاه های روانشناسی، جامعه شناسی و علوم و معارف اسلامی شکل گرفته اند، شامل، ترس، خشونت، نقض ارزش های دینی، نابهنجارهای اجتماعی، محرک های جنسی، مواد مخدر، مشروبات الکلی و دخانیات و قمار می باشند.

رده های سنی ESRA به 5 دسته اصلی که شامل رده های +3، +7، +12، +15 و +18 می باشد، تقسیم شده اند ، که این رده های سنی بر اساس خصوصیات جسمی-حرکتی، خصوصیات عقلی-ذهنی، خصوصیات عاطفی و اجتماعی که باعث ایجاد تفاوت در گروه های سنی می شوند، تشکیل شده اند.^[1]

[1] www.esra.org.ir/معرفی سایت

پیکتوگرام ها همان علائم تصویری هستنند که البته نام دیگری نیز دارند نام دیگر آن ها ایزوتایپ است در واقع میتوان گفت ایزوتایپ زیر مجموعه پیکتوگرام میباشد. ^[1]

پیکتوگرام ها علائمی هستنند که بدون استفاده از توضیحات، فردی را جهت داده و یا از کاری باز میدارند همچنین برخی از آن ها هشدار دهنده هستنند ثابت شده است که پیکتوگرام ها ارزش بسیار زیادی در میان جامعه دارند به این دلیل که خیلی سریع موضوع دریافت میگردد و همچنین یکی از کاربرد های مهم آن این است که اگر افرادی با زبان های مختلف وارد کشور شوند بدون در نظر گرفتن زبان آن کشور میتواند متوجه مفهوم تابلو ها شود.

همین تکنولوژی پیکتوگرام ها در صنعت رده بندی بازی های رایانه ای توسط بیاد ملی بازی های رایانه ای ایران استفاده شده است. لازم به ذکراست که قبل از استفاده این بنیاد، مجموعه رده بندی بازی های اروپا به نام Pege، از پیکتوگرام ها برای انتقال دلائل رده بندی سنی استفاده می کرده است.

پیکتوگرام های بنیاد ملی بازی های رایانه ای ایران معرف بازی به ساده ترین زبان و سریع ترین حالت ها هستند، کار جدید و خلاقانه ای که این بنیاد در مورد این پیکتوگرام ها انجام داده این است که برای هر پیکتوگرام شدت آن موضوع را در بازی ذکر کرده است. به عنوان مثال شما پیکتوگرام مخصوص ترس را بر روی جلد بازی رایانه ای میبینید، در پایین همین پیکتوگرام دایره هایی هم نقش بسته که بر اساس شدت یا ضعف این پیکتوگرام در این بازی پر یا خالی هستند، و شما به عنوان والین می توانید ببینید که میزان خطرات بازی برای فرزندان شما چه مقدار است.^[2]

پیکتوگرام ها را شما می توانید در شکل پایین به صورت کامل مشاهده بفرمایید.

[1] اولین باراز پیکتوگرام ها در سال ۱۹۶۴ در زمان المپیک توکیو استفاده گسترده ای از این علامت ها شد اشکال رشته های ورزشی به صورت کارکتر به نمایش درامدنند البته قبل از این عمل در اروپا نماد های راهنمایی و رانندگی به صورت پیکتوگرام بودنند و در واقع ژاپن دنباله رو اعمال اروپا شد امروزه بسیاری از علائم رانندگی به صورت پیکتوگرام میباشد البته به جز کشور آمریکا که علائم راهنمایی آن بیشتر حروف است.امروزه دیگر در اکثر نقاط شهر و به طور گسترده ای از این علائم استفاده میشود زیرا علائم تصویری جنبه ی مهمی از ارتباطات و طراحی تصویری در سراسر جهان میباشد

[2] www.esra.org.ir

این پیکتوگرام میزان شدت تأثیرگذاری بازی بر روی مخاطبان را در زمینه دخانیات و مواد مخدر مشخص میکند. از جمله صحنه های بازی که باعث افزایش امتیاز این پیکتوگرام می شود می توان به وجود دخانیات و مواد مخدر، میزان تکرار وجود و یا استفاده از دخانیات و… اشاره کرد. نکته حائز اهمیتی که خانواده ها در مورد این پیکتوگرام باید به آن دقت داشته باشند اینست که با توجه به همزاد پنداری بازیکن با کاراکتر اصلی بازی، استفاده کاراکتر اصلی از دخانیات باعث افزایش بیشتر امتیاز این پیکتوگرام نسبت به استفاده کاراکترهای غیر اصلی بازی می شود.

این پیکتوگرام میزان مهارت مورد نیاز برای انجام بازی را مشخص می​کند و مخاطبان با توجه به امتیازی که برای این پیکتوگرام در نظر گرفته شده است به میزان سختی انجام بازی پی می برند. به طور مثال امکان دارد یک بازی رده 3+ (مناسب برای همه سنین) دریافت کرده باشد، یعنی فاقد محتوای آسیب رسان باشد، ولی سبک بازی به گونه ای باشد که انجام بازی نیاز به مهارت بالا داشته باشد و مناسب بازیکنان مبتدی نباشد. خانواده ها از طریق این پیکتوگرام میتوانند بازی​های مناسبتری را برای فرزندان کودک و خردسال خود تهیه کنند.

این پیکتوگرام میزان شدت ترس را در هر یک از بازی​ها مشخص می​کند. محدودیت دید و تاریکی، محیط​ها و فضاهای خرابه، صداهای محیط با منبع نامشخص، مواجهه با انواع هیولاها، اتفاقات ناگهانی و… از جمله معیارهایی می​باشند که میزان شدت تأثیرگذاری عناصر ترس را بر روی بازیکنان مشخص می​کنند. تکرار و تنوع در صحنه​های ترسناک بازی باعث بیشتر شدن امتیاز این پیکتوگرام می شود. خانواده هایی که فرزندان آنها دچار استرس و اضطراب های پایدار هستند، می توانند با توجه بیشتر به پیکتوگرام ترس، بازی مناسبتری را برای فرزندان خود انتخاب کنند.

این پیکتوگرام میزان شدت خشونت در هر یک از بازی ها را مشخص می​کند و هر چه امتیاز آن بیشتر باشد، نشان دهنده آنست که شدت تأثیرگذاری صحنه های خشونت آمیز بازی بر روی بازیکنان بیشتر است. از جمله معیارهایی که در بیشتر شدن امتیاز این پیکتوگرام می توان نام برد، عبارتند از، تکرار و تنوع صحنه های خشونت آمیز و قساوت آمیز، میزان پاشیده شدن و حجم خون موجود در بازی، استفاده از سلاح های سرد و گرم متنوع، دعوا و درگیری های نفر به نفر و….

این پیکتوگرام میزان شدت ناهنجاری​های اجتماعی هر یک از بازی ها را مشخص می کند. از جمله معیارهایی که امتیاز این پیکتوگرام را افزایش می دهند می توان به نوع و میزان تکرار کلمات ناشایست در بازی اشاره کرد، موسیقی های ناهنجار و رفتار خارج از عرف نیز در بالا رفتن امتیاز ناهنجاری​های اجتماعی تأثیرگذار هستند. در صورتی که کلمات ناشایست و رفتار خارج از عرف از سوی کاراکتر اصلی بازی صورت پذیرد، شدت تأثیرگذاری بر روی بازیکن به دلیل همزادپنداری او با کاراکتر اصلی، بیشتر خواهد بود.

این پیکتوگرام میزان انتقال حس یأس و ناامیدی هر یک از بازی ها بر روی بازیکنان را نمایش می دهد. پوچی و بی هدف بودن داستان بازی، اتفاقات ناامیدکننده مرتبط با قهرمان بازی و کارهایی که در بازی باعث عذاب وجدان در بازیکن شود از جمله معیارهایی هستند که حس یأس و ناامیدی را به بازیکن منتقل می​کنند و با توجه به شدت این معیارها، امتیاز این پیکتوگرام نیز افزایش یا کاهش می​یابد.

.

.

.

دانستن نکات زیر در خصوص امتیازهایی که به هر یک از پیکتوگرام های محتوایی اختصاص می یابد حائز اهمیت است:
امتیاز صفر: در صورتی که هر یک از پیکتوگرام های محتوایی امتیاز صفر دریافت کنند، بدین معنی می باشد که آن محتوا اصلاً در بازی وجود ندارد.
امتیاز یک: در صورتی که هر یک از پیکتوگرام های محتوایی امتیاز یک دریافت کنند، بدین معنی می باشد که شدت تآثیرگذاری آن محتوا بر روی بازیکن بسیار ضعیف می باشد.
امتیاز دو: در صورتی که هر یک از پیکتوگرام های محتوایی امتیاز دو دریافت کنند، بدین معنی می باشد که شدت تآثیرگذاری آن محتوا بر روی بازیکن محدود و کم می باشد.
امتیاز سه: در صورتی که هر یک از پیکتوگرام های محتوایی امتیاز سه دریافت کنند، بدین معنی می باشد که آن محتوا در بازی دیده می شود، پنهان نیست و در ذهن بازیکن تأثیرگذار می باشد.
امتیاز چهار: در صورتی که هر یک از پیکتوگرام های محتوایی امتیاز چهار دریافت کنند، بدین معنی می باشد که آن محتوا در بازی زیاد دیده می شود ولی زیاد دیده شدن باعث ایجاد حس اغراق در بازی نمی شود و به نظر واقعی می رسد.
امتیاز پنج: در صورتی که هر یک از پیکتوگرام ها محتوایی امتیاز پنج دریافت کنند، بدین معنی می باشد که آن محتوا به صورت اغراق آمیز در بازی وجود دارد و تأثیرگذاری زیادی بر روی بازیکن دارد.^[1]

[1] www.esra.org.ir

انتخاب و بررسی رسانه ها

موضوع بعدی در عنصر مدیریت محتوا  انتخاب و بررسی رسانه ها از طریق والدین می باشد.  رسانه​ها در هر قالبی که باشند دارای پیام​های پنهان و آشکار زیادی هستند.  فرقی ندارد رسانه در قالب بازی دیجیتال باشد یا در قالب یک انیمیشن و یا یک فیلم سینمایی زیبا،  نکته مهم انتخاب و بررسی شما والدین نسبت پیام های پنهان و آشکار رسانه است.  برای این کار فقط کافی است  در مورد رسانه و قالب رسانه ای مورد نظر در فضای بزرگ اینترنت جستجو نمایید. جستجوهای خود را محدود به محتواها و و علائم خاص در آن رسانه قرار ندهیم. همانطور که شما برای خرید یک کالای خوراکی چندین سایت را بررسی کرده تا با ضررها و فواید آن آشنا شوید، باید در مورد رسانه ها نیز این چنین رفتار کنید. شما به عنوان والدین باید به تمام قالب های رسانه​ ای که فرزند شما از آن استفاده    می کند آگاهی کامل داشته باشید.  به عنوان مثال اگر می خواهید برای فرزندتان یک فیلم سینمایی یا یک بازی دیجیتالی تهیه کنید باید قبل از تهیه در اینترنت در مورد آن بازی یا فیلم تحقیق کنید و نقد ها و تحلیل های موجود را مطالعه کنید و در نهایت برای خرید تصمیم گیری کنید.